De mooiste kennis is zelfkennis

Soms pakken gesprekken niet uit zoals je gehoopt had. Mensen doen niet wat je ze vraagt of ze reageren onverwacht. Je verbaast je over een reactie die opeens loskomt bij je gesprekspartner. En soms verbaas je jezelf door veel feller te reageren dan je gewend bent.

Vaak ben je je helemaal niet bewust van je eigen gedrag en wat je daarmee oproept bij anderen. En welke gebeurtenis precies, jouw felle reactie opriep, kun je achteraf soms moeilijk navertellen. Je gedraagt je onbewust zoals je altijd al deed, waarschijnlijk al vanaf je vroegste jeugd. In je leidinggevende rol, begint het je nu op te vallen hoe groot het effect is van jouw gedragingen. Je krijgt ook inzicht in jouw waarden, talenten, valkuilen en je soms overtrokken reacties bij bepaalde personen of gebeurtenissen. Dat wordt allemaal duidelijk als je voor een groep staat te werken.

Niemand is perfect en niemand zal het worden ook. Dat lijkt ons ook geen doel om na te streven. Wat wel enorm helpt is het leren kennen van je imperfecties en je sterke kanten. Als je jezelf goed kent laat je je niet verrassen door jouw reacties en emoties. Dan trap je niet telkens in dezelfde valkuil en zet je je sterke kanten bewust in. Een mooie bijkomstigheid is, dat als je jezelf goed kent, je ook de stevigheid voelt om jezelf te laten zien.

‘De kwaliteit van het onderlinge contact is een cruciale voorwaarde voor het projectsucces.’

Goedlopende projecten met mooie eindresultaten worden vaak gerealiseerd door teams met goede verhoudingen tussen de projectteamleden en de contractpartijen. ‘De kwaliteit van het onderlinge contact is een cruciale voorwaarde voor het projectsucces.’

Een project is een tijdelijke organisatie die wordt opgetuigd om eenmalig een verandering te realiseren. Dit gaat gepaard met vernieuwingen en veranderingen die per definitie conflictvol zijn. Mensen reageren vaak met weerstand op verandering en er ontstaan meningsverschillen over de oplossingsrichting of het eindresultaat.

Juist dan is het van groot belang om de verbinding te blijven zoeken met alle betrokkenen, om werkelijk contact te maken. Er wordt in projecten veel tijd en energie gestoken om inhoudelijke problemen op te lossen. Soms wordt er urenlang gesproken om elkaar te overtuigen van het eigen gelijk. Het probleem is inhoudelijk onoplosbaar als het zijn oorsprong heeft in een dieperliggend samenwerkingsprobleem. Dan zal je daarover moeten spreken en op zoek moeten gaan naar de gedeelde belangen, overtuigingen en doelen. Soms ligt het echter persoonlijker en spelen er zorgen of angsten bij iemand, gebaseerd op ervaringen van vroeger. Soms voortkomend uit een set waarden en overtuigingen die terug kunnen voeren tot aan je opvoeding.

Als je een sociaal veilige omgeving hebt weten te creëren in je team, zodat dit soort gesprekken plaats kan vinden, ontstaat er vaak werkelijk begrip voor elkaar en een enorme betrokkenheid binnen het team. Er zal worden geïnformeerd naar elkaars visie en ideeën en er wordt echt geluisterd.

Het vraagt nogal wat van de projectmanager om zijn of haar team op dit niveau te krijgen. Dat leer je niet uit een boekje. Maar je leert het ook niet in de praktijk als je er niet voor open staat om de ander oprecht te willen leren kennen. Dit gaat je pas lukken als je nieuwsgierig bent naar jezelf en als ook de ander jou mag leren kennen. Die zelfkennis kun je zien als een prachtige zoektocht naar de veelzijdigheid van jezelf. Een zoektocht naar wat continu plaatsvindt tijdens je werk en zeker ook thuis in je privéleven.

Verbaas je over je eigen emoties. Leer je eigen reacties en gedragingen herkennen. Lach om je onvolkomenheden die soms terug blijven komen ondanks je goede voornemens. Wees mild voor jezelf, je bent niet perfect. Wees ook mild voor de ander, ook hij of zij is bezig met een mooie zoektocht om zichzelf te leren kennen.

Geschreven door Ronald Warmerdam